Thế giới ngày càng hiện đại, khoa học, y học ngày càng phát triển nhưng theo đó bệnh tật tới với con người cũng còn nhiều. Có những căn bệnh, tạo ra niềm quan ngại đối với tất cả xã hội loài người.
Đấy chính là các benh xa hoi. Các bệnh xã hội rất nguy hiểm, thường thường mang đến tỉ lệ chết người cao, truyền nhiễm thần tốc, phần chính con đường lây lan chính đó là lây lan qua máu, giao hoan, mẹ sang con và đường tiếp xúc trực tiếp qua thương tổn giang mai loét. Bệnh diễn biến trong rất nhiều năm có thể còn cả đời, có lúc rầm rộ, có lúc lại âm ỉ khó kiềm chế và làm cho bệnh nhân tưởng lầm mình đã khỏi nên có thể lây nhiễm từ mẹ sang con. Bệnh này đã có từ khá lâu với cái tên là bệnh hoa liễu vì hình thức biểu hiện trên da giống các nốt ban đỏ như màu của hoa liễu do loại xoắn khuẩn nhạt tạo nên. Để biết được bệnh nhân có bị nhiễm xoắn khuẩn Treponema pallidum hay không, cần phải lấy máu để xet nghiem giang mai xem âm tính hay dương tính.
Mặc dù là loại bệnh rất nguy hiểm như vậy nhưng đáng tiếc là có rất nhiều người lại chảng biết gì về nó. Nên đến khi phát hiện ra bệnh thì đã muộn, cơ hội chữa trị trở nên khó khăn hơn nhiều. Bệnh hoa liễu, cơ hội chữa hỏi sẽ khá cao nếu bệnh nhân được phát hiện bệnh sớm. Còn nếu tìm ra bệnh khi đã muộn thì bệnh nhân sẽ phải sống cùng giang mai suốt phần cuộc đời còn lại. Bệnh này nếu không được điều trị, có thể bệnh sẽ xâm nhập vào tới cả lục phủ ngũ tạng đặc biệt là da, tim mạch, thần kinh trung ương tạo nên nhiều biến chứng nặng nề, có nhiều hình thái lâm sàng khác nhau nên trong việc chẩn đoán cũng khó khăn. Bệnh không những ảnh hưởng tới sức khỏe, tính mạng của người bệnh mà còn ảnh hưởng sâu tới sự phát triển nòi giống của dân tộc. Vậy loại bệnh xã hội này là như thế nào? Tại sao lại nguy hiểm như vậy?
Những câu hỏi về benh giang mai sẽ được trả lời trong bài viết này.
Trước hết chúng ta cần biết bệnh giang mai có 3 giai đoạn phát triển, được chia thành các cấp độ khác nhau, áp dụng các cách thức điều trị khác nhau. Mỗi giai đoạn đều có những bieu hien benh giang mai ở các cấp độ khác nhau. Để phân biệt rõ ràng, mời bạn đọc theo dõi tiếp nhé.
Giai đoạn 1: Giai đoạn bệnh tiềm ẩn
Tính từ ngày có trụy lạc (hoặc qua các đường lây nhiễm bệnh) với bệnh nhân nhiễm giang mai, thời gian ủ bệnh trung bình là 3 - 4 tuần hoặc 3 tháng và kéo dài 1 – 2 tháng với các triệu chứng sau:
Trợt sẽ phát ngay chỗ có xoắn khuẩn Treponema pallidum đột nhập vào cơ thể.
Đối với bệnh giang mai ở nam, xoắn khuẩn nhạt thường khu trú ở quy đầu, rãnh quy đầu cũng có khi ở miệng sáo, ở hãm, bìu, vùng xương mu hay vùng trực tràng quanh hậu môn đối với người quan hệ đồng giới qua hậu môn.
Đối với biểu hiện của bệnh giang mai thường thì bệnh hoa liễu bắt đầu có biểu hiện ở cổ tử cung, thành âm đạo, môi lớn, môi bé, âm vật, hậu môn (nếu giao hợp qua hậu môn). Ngoài ra còn có thể có xuất phát bênh ở một số vị trí khác như hạnh nhân, họng, lưỡi hoặc môi, ở trên trán, ở vú, có khi là ở ngón tay đối với nữ hộ sinh đỡ đẻ cho người bệnh giang mai.
Đặc điểm của trợt:
Vết trợt nông, hình tròn hoặc bầu dục và bằng phẳng với bề mặt da, màu đỏ, không mủ, không có vảy và thường đơn lẻ. Vết trợt không gây cảm giác ngứa, không gây đau, nền rắn như mảnh bìa. Ngoài ra cũng có khoảng 25% trường hợp có loét gây đau và không có nền rắn như cổ điển. Có thể trợt bội nhiễm, trợt hoại tử hoặc trợt khổng lồ.
Ngoài ra có các trường hợp không điển hình của giang mai đó là không có loét mà có biểu hiện thương tổn như của thời kì 2. Ở phái mạnh, đôi khi trợt xuất hiện ở niệu đạo, hơi sâu trong miệng sáo nên khó phát hiện, chỉ thấy một chút dịch nhầy và rắn chắc. Ở đàn bà, loét môi lớn tạo thành phù nề nhiều ở một bên cửa mình. Trợt thường khu trú ở cổ tử cung nhưng dễ bị bỏ sót vì không gây đau đớn gì. Còn ở hậu môn thì biểu hiện bằng vết nứt thâm nhiễm và đau buốt. Các khu trú khác ngoài sinh dục như môi, núm vú, ngón tay đều có đau. Các loét này tự khỏi sau khoảng 5 – 6 tuần và thường để lại sẹo nông, mỏng. Nếu được chữa trị thì xoắn khuẩn Treponema pallidum sẽ hết trong vòng 24 – 40 giờ và thương tổn lành trở lại nhanh chóng.
Các hạch vùng lân cận thường viêm to thành 1 chùm chỉ sau vài ngày có trợt, trong đó có hạch chúa đó là 1 hạch to nhất. Hạch bắt đầu ở một bên, sau đó có thể xuất hiện ở cả hai bên và có các trạng thái lần lượt: rắn, di động, không làm mủ, liên kết với nhau. Đối với trường hợp loét bị bội nhiễm, hạch cũng sẽ sưng nóng đỏ và đau nhưng không vỡ mủ.
Giang mai thời kỳ 2: Giai đoạn phát triển của bệnh
Giai đoạn này là giai đoạn nhiễm trùng máu. Các xoắn khuẩn xâm nhập vào lục phủ ngũ tạng làm tổn thương đa dạng nhưng chưa phá hủy tổ chức các cơ quan phủ tạng nên có khả năng được phục hồi hoàn toàn nếu được điều trị đúng cách và kịp thời. Đối với bệnh nhân, giai đoạn này là thời kỳ chưa thực sự nguy hiểm nhưng rất nguy hiểm đối với cộng đồng vì khả năng lây truyền rất mạnh, ở tất cả các khu vực tổn thương đều có xoắn khuẩn Treponema pallidum.
Giai đoạn giang mai thời kì 2 này thường xuất hiện trong thời gian trung bình 6-8 tuần sau khi có loét. Các thương tổn ở niêm mạc bắt đầu xuất hiện rầm rộ và lan tỏa nhanh, trong khi đó 1/3 trong số các trường hợp vợt giang mai vẫn tồn tại vì chưa mất hết. Người ta cũng thường chia thành giang mai thời kì 2 sơ phát và giang mai thời kỳ 2 tái phát.
Các thương tổn trong giai đoạn này đều có chung đặc điểm là không ngứa, không đau, lan tỏa toàn thân và đối xứng. Các loại thương tổn muộn có khuynh hướng khu trú hơn và không đối xứng.
Các thương tổn đa dạng thường thì nông hơn trên bề mặt da nhưu dát (hồng ban, ban đỏ) sẩn, sẩn vẩy, sẩn mủ, mụn mủ.
Viêm hạch nhỏ lan tỏa với các tính chất như ở giang mai 1 nhưng rắn, không đau và di động.
Có một số triệu chứng đối với toàn thân như nhức đầu về đêm, khàn tiếng, đau xương khớp.
Không có triệu chứng cơ năng kèm theo. Tuy nhiên các thương tổn thường ở phần nang lông, mụn mủ có thể hơi ngứa. Các thương tổn trớt, chảy mủ hay tiết dịch có thể ngứa rát.
Các thương tổn của giang mai ở giai đoạn này thường tái phát hình vòng cung, hình nhẫn không đối xứng.
Ở thời kỳ 2 có các loại thương tổn:
Đào ban là các dát màu hồng, ấn kính mất, thường thấy ở vùng bựng, mạng sườn, các nếp gấp tay chân, bả vai. Ban đỏ xuất hiện ở trên da đầu sẽ tạo nên rụng tóc. Đào ban cũng sẽ mất đi sau một thời gian không trị liệu gì và để lại một ít vết có sắc tố nhẹ.
Các phần mảng niêm mạc khu trú vào các niêm mạc quanh mép mũi hay quanh hậu môn, âm hộ. Có thể trợt loét, sẩn sùi, nứt rõ, có vẩy thâm đỏ như tiết khô, chứa nhiều xoắn khuẩn giang mai và rất dễ truyền nhiễm.
Sẩn thưởng nổi cao trên mặt da rắn chắc, màu đỏ hồng hình bán cầu xung quanh có viền vẩy.
Sẩn có nhiều loại đa dạng như: Sẩn có vẩy, sẩn có mủ, sẩn loét, sẩn trợt, đồng thời đa dạng cả về mặt sắp xếp như: sẩn hình cung, sẩn hình nhẫn, sẩn nang lông, sẩn dạng trứng cá. Ngoài ra, còn có các sẩn xếp lại thành chùm trung tâm gọi là chùm sẩn giang mai.
Biểu hiện toàn thân như: Viêm mông mắt, viêm họng khàn tiếng, viêm gan, viêm màng xương, đau nhức xương đùi về đêm, viêm thận hoặc có biểu hiện của thần kinh.
Giai đoạn giang mai 2 có thời gian tiến triển khoảng 2 năm đầu, về sau càng ăn sâu xuống và khu trú lại. Nếu không trị liệu kịp thời, bệnh sẽ giống như tự mất đi nhưng thực tế là ẩn vào sâu và phá hoại trong cơ thể. Đó là giang mai ẩn (giang mai kín).
Giai đoạn giang mai ẩn có thể kéo dài nhiều năm, có thể là suốt cuộc đời người bệnh đều không có triệu chứng gì. Nhưng 1/3 số người bệnh này sau khoảng năm thứ 3 sẽ gặp các triệu chứng của giang mai thời kỳ 3.
Thời kỳ 3: Giai đoạn cuối của bệnh hoa liễu
Khi bệnh nhân đã qua 2 giai đoạn trên mà vẫn không có sự can thiệp của bất kỳ một cách thức chữa trị nào thì bệnh nhân sẽ chuyển sang giai đoạn 3 – giai đoạn cực kỳ nguy hiểm.
Ở giai đoạn này thường diễn ra rất trễ, khoảng từ 5, 10 đến 15 năm sau khi có săng giang mai xuất hiện. Sang thương bắt đầu ăn sâu như củ, gôm ở da, các cơ, xương, nội tạng của người bệnh, nhất là tim mạch và thần kinh (giang mai thần kinh). Khi lành các tổn thương này sẽ để lại sẹo và biến dạng vì tính cách hủy hoại của sang thương. người bệnh không còn bị nổi hạch.
Khi bệnh đã chuyển sang giai đoạn này thì hầu như không thể chữa trị được. Mọi cách chỉ nhằm giảm thiểu sự lây truyền cũng như làm lành các tổn thương vốn có.
Để chẩn đoán bệnh giang mai, ngoài việc tiến hành hỏi bệnh sử, khám lâm sàng, xét nghiệm tìm xoắn khuẩn thì làm phản ứng huyết thanh cũng đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán.
Bệnh giang mai nếu được chữa trị sớm và đầy đủ thì kết quả rất tốt. Nhưng nếu không hoặc không đúng và không đủ thì bệnh sẽ tiến triển nhanh, dễ lây truyền và gây biến chứng nghiêm trọng ở nội tạng của người bệnh.
Các chuyên gia luôn khuyến cáo nên đề cao tinh thần phòng bệnh với tình dục an toàn và lối sống lành mạnh là quan trọng nhất. Việc nắm bắt được các giai đoạn phát triển bệnh của bệnh hoa liễu chỉ là sự cố gắng để giảm thiểu.
Hình ảnh bệnh giang mai
Đấy chính là các benh xa hoi. Các bệnh xã hội rất nguy hiểm, thường thường mang đến tỉ lệ chết người cao, truyền nhiễm thần tốc, phần chính con đường lây lan chính đó là lây lan qua máu, giao hoan, mẹ sang con và đường tiếp xúc trực tiếp qua thương tổn giang mai loét. Bệnh diễn biến trong rất nhiều năm có thể còn cả đời, có lúc rầm rộ, có lúc lại âm ỉ khó kiềm chế và làm cho bệnh nhân tưởng lầm mình đã khỏi nên có thể lây nhiễm từ mẹ sang con. Bệnh này đã có từ khá lâu với cái tên là bệnh hoa liễu vì hình thức biểu hiện trên da giống các nốt ban đỏ như màu của hoa liễu do loại xoắn khuẩn nhạt tạo nên. Để biết được bệnh nhân có bị nhiễm xoắn khuẩn Treponema pallidum hay không, cần phải lấy máu để xet nghiem giang mai xem âm tính hay dương tính.
Mặc dù là loại bệnh rất nguy hiểm như vậy nhưng đáng tiếc là có rất nhiều người lại chảng biết gì về nó. Nên đến khi phát hiện ra bệnh thì đã muộn, cơ hội chữa trị trở nên khó khăn hơn nhiều. Bệnh hoa liễu, cơ hội chữa hỏi sẽ khá cao nếu bệnh nhân được phát hiện bệnh sớm. Còn nếu tìm ra bệnh khi đã muộn thì bệnh nhân sẽ phải sống cùng giang mai suốt phần cuộc đời còn lại. Bệnh này nếu không được điều trị, có thể bệnh sẽ xâm nhập vào tới cả lục phủ ngũ tạng đặc biệt là da, tim mạch, thần kinh trung ương tạo nên nhiều biến chứng nặng nề, có nhiều hình thái lâm sàng khác nhau nên trong việc chẩn đoán cũng khó khăn. Bệnh không những ảnh hưởng tới sức khỏe, tính mạng của người bệnh mà còn ảnh hưởng sâu tới sự phát triển nòi giống của dân tộc. Vậy loại bệnh xã hội này là như thế nào? Tại sao lại nguy hiểm như vậy?
Những câu hỏi về benh giang mai sẽ được trả lời trong bài viết này.
Trước hết chúng ta cần biết bệnh giang mai có 3 giai đoạn phát triển, được chia thành các cấp độ khác nhau, áp dụng các cách thức điều trị khác nhau. Mỗi giai đoạn đều có những bieu hien benh giang mai ở các cấp độ khác nhau. Để phân biệt rõ ràng, mời bạn đọc theo dõi tiếp nhé.
Giai đoạn 1: Giai đoạn bệnh tiềm ẩn
Tính từ ngày có trụy lạc (hoặc qua các đường lây nhiễm bệnh) với bệnh nhân nhiễm giang mai, thời gian ủ bệnh trung bình là 3 - 4 tuần hoặc 3 tháng và kéo dài 1 – 2 tháng với các triệu chứng sau:
Trợt sẽ phát ngay chỗ có xoắn khuẩn Treponema pallidum đột nhập vào cơ thể.
Đối với bệnh giang mai ở nam, xoắn khuẩn nhạt thường khu trú ở quy đầu, rãnh quy đầu cũng có khi ở miệng sáo, ở hãm, bìu, vùng xương mu hay vùng trực tràng quanh hậu môn đối với người quan hệ đồng giới qua hậu môn.
Đối với biểu hiện của bệnh giang mai thường thì bệnh hoa liễu bắt đầu có biểu hiện ở cổ tử cung, thành âm đạo, môi lớn, môi bé, âm vật, hậu môn (nếu giao hợp qua hậu môn). Ngoài ra còn có thể có xuất phát bênh ở một số vị trí khác như hạnh nhân, họng, lưỡi hoặc môi, ở trên trán, ở vú, có khi là ở ngón tay đối với nữ hộ sinh đỡ đẻ cho người bệnh giang mai.
Đặc điểm của trợt:
Vết trợt nông, hình tròn hoặc bầu dục và bằng phẳng với bề mặt da, màu đỏ, không mủ, không có vảy và thường đơn lẻ. Vết trợt không gây cảm giác ngứa, không gây đau, nền rắn như mảnh bìa. Ngoài ra cũng có khoảng 25% trường hợp có loét gây đau và không có nền rắn như cổ điển. Có thể trợt bội nhiễm, trợt hoại tử hoặc trợt khổng lồ.
Ngoài ra có các trường hợp không điển hình của giang mai đó là không có loét mà có biểu hiện thương tổn như của thời kì 2. Ở phái mạnh, đôi khi trợt xuất hiện ở niệu đạo, hơi sâu trong miệng sáo nên khó phát hiện, chỉ thấy một chút dịch nhầy và rắn chắc. Ở đàn bà, loét môi lớn tạo thành phù nề nhiều ở một bên cửa mình. Trợt thường khu trú ở cổ tử cung nhưng dễ bị bỏ sót vì không gây đau đớn gì. Còn ở hậu môn thì biểu hiện bằng vết nứt thâm nhiễm và đau buốt. Các khu trú khác ngoài sinh dục như môi, núm vú, ngón tay đều có đau. Các loét này tự khỏi sau khoảng 5 – 6 tuần và thường để lại sẹo nông, mỏng. Nếu được chữa trị thì xoắn khuẩn Treponema pallidum sẽ hết trong vòng 24 – 40 giờ và thương tổn lành trở lại nhanh chóng.
Các hạch vùng lân cận thường viêm to thành 1 chùm chỉ sau vài ngày có trợt, trong đó có hạch chúa đó là 1 hạch to nhất. Hạch bắt đầu ở một bên, sau đó có thể xuất hiện ở cả hai bên và có các trạng thái lần lượt: rắn, di động, không làm mủ, liên kết với nhau. Đối với trường hợp loét bị bội nhiễm, hạch cũng sẽ sưng nóng đỏ và đau nhưng không vỡ mủ.
Giang mai thời kỳ 2: Giai đoạn phát triển của bệnh
Giai đoạn này là giai đoạn nhiễm trùng máu. Các xoắn khuẩn xâm nhập vào lục phủ ngũ tạng làm tổn thương đa dạng nhưng chưa phá hủy tổ chức các cơ quan phủ tạng nên có khả năng được phục hồi hoàn toàn nếu được điều trị đúng cách và kịp thời. Đối với bệnh nhân, giai đoạn này là thời kỳ chưa thực sự nguy hiểm nhưng rất nguy hiểm đối với cộng đồng vì khả năng lây truyền rất mạnh, ở tất cả các khu vực tổn thương đều có xoắn khuẩn Treponema pallidum.
Giai đoạn giang mai thời kì 2 này thường xuất hiện trong thời gian trung bình 6-8 tuần sau khi có loét. Các thương tổn ở niêm mạc bắt đầu xuất hiện rầm rộ và lan tỏa nhanh, trong khi đó 1/3 trong số các trường hợp vợt giang mai vẫn tồn tại vì chưa mất hết. Người ta cũng thường chia thành giang mai thời kì 2 sơ phát và giang mai thời kỳ 2 tái phát.
Các thương tổn trong giai đoạn này đều có chung đặc điểm là không ngứa, không đau, lan tỏa toàn thân và đối xứng. Các loại thương tổn muộn có khuynh hướng khu trú hơn và không đối xứng.
Các thương tổn đa dạng thường thì nông hơn trên bề mặt da nhưu dát (hồng ban, ban đỏ) sẩn, sẩn vẩy, sẩn mủ, mụn mủ.
Viêm hạch nhỏ lan tỏa với các tính chất như ở giang mai 1 nhưng rắn, không đau và di động.
Có một số triệu chứng đối với toàn thân như nhức đầu về đêm, khàn tiếng, đau xương khớp.
Không có triệu chứng cơ năng kèm theo. Tuy nhiên các thương tổn thường ở phần nang lông, mụn mủ có thể hơi ngứa. Các thương tổn trớt, chảy mủ hay tiết dịch có thể ngứa rát.
Các thương tổn của giang mai ở giai đoạn này thường tái phát hình vòng cung, hình nhẫn không đối xứng.
Ở thời kỳ 2 có các loại thương tổn:
Đào ban là các dát màu hồng, ấn kính mất, thường thấy ở vùng bựng, mạng sườn, các nếp gấp tay chân, bả vai. Ban đỏ xuất hiện ở trên da đầu sẽ tạo nên rụng tóc. Đào ban cũng sẽ mất đi sau một thời gian không trị liệu gì và để lại một ít vết có sắc tố nhẹ.
Các phần mảng niêm mạc khu trú vào các niêm mạc quanh mép mũi hay quanh hậu môn, âm hộ. Có thể trợt loét, sẩn sùi, nứt rõ, có vẩy thâm đỏ như tiết khô, chứa nhiều xoắn khuẩn giang mai và rất dễ truyền nhiễm.
Sẩn thưởng nổi cao trên mặt da rắn chắc, màu đỏ hồng hình bán cầu xung quanh có viền vẩy.
Sẩn có nhiều loại đa dạng như: Sẩn có vẩy, sẩn có mủ, sẩn loét, sẩn trợt, đồng thời đa dạng cả về mặt sắp xếp như: sẩn hình cung, sẩn hình nhẫn, sẩn nang lông, sẩn dạng trứng cá. Ngoài ra, còn có các sẩn xếp lại thành chùm trung tâm gọi là chùm sẩn giang mai.
Biểu hiện toàn thân như: Viêm mông mắt, viêm họng khàn tiếng, viêm gan, viêm màng xương, đau nhức xương đùi về đêm, viêm thận hoặc có biểu hiện của thần kinh.
Giai đoạn giang mai 2 có thời gian tiến triển khoảng 2 năm đầu, về sau càng ăn sâu xuống và khu trú lại. Nếu không trị liệu kịp thời, bệnh sẽ giống như tự mất đi nhưng thực tế là ẩn vào sâu và phá hoại trong cơ thể. Đó là giang mai ẩn (giang mai kín).
Giai đoạn giang mai ẩn có thể kéo dài nhiều năm, có thể là suốt cuộc đời người bệnh đều không có triệu chứng gì. Nhưng 1/3 số người bệnh này sau khoảng năm thứ 3 sẽ gặp các triệu chứng của giang mai thời kỳ 3.
Thời kỳ 3: Giai đoạn cuối của bệnh hoa liễu
Khi bệnh nhân đã qua 2 giai đoạn trên mà vẫn không có sự can thiệp của bất kỳ một cách thức chữa trị nào thì bệnh nhân sẽ chuyển sang giai đoạn 3 – giai đoạn cực kỳ nguy hiểm.
Ở giai đoạn này thường diễn ra rất trễ, khoảng từ 5, 10 đến 15 năm sau khi có săng giang mai xuất hiện. Sang thương bắt đầu ăn sâu như củ, gôm ở da, các cơ, xương, nội tạng của người bệnh, nhất là tim mạch và thần kinh (giang mai thần kinh). Khi lành các tổn thương này sẽ để lại sẹo và biến dạng vì tính cách hủy hoại của sang thương. người bệnh không còn bị nổi hạch.
Khi bệnh đã chuyển sang giai đoạn này thì hầu như không thể chữa trị được. Mọi cách chỉ nhằm giảm thiểu sự lây truyền cũng như làm lành các tổn thương vốn có.
Để chẩn đoán bệnh giang mai, ngoài việc tiến hành hỏi bệnh sử, khám lâm sàng, xét nghiệm tìm xoắn khuẩn thì làm phản ứng huyết thanh cũng đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán.
Bệnh giang mai nếu được chữa trị sớm và đầy đủ thì kết quả rất tốt. Nhưng nếu không hoặc không đúng và không đủ thì bệnh sẽ tiến triển nhanh, dễ lây truyền và gây biến chứng nghiêm trọng ở nội tạng của người bệnh.
Các chuyên gia luôn khuyến cáo nên đề cao tinh thần phòng bệnh với tình dục an toàn và lối sống lành mạnh là quan trọng nhất. Việc nắm bắt được các giai đoạn phát triển bệnh của bệnh hoa liễu chỉ là sự cố gắng để giảm thiểu.